Johns Hopkins Üniversitesi’nden araştırmacılar, milyonlarca insanın günü daha zinde ve uyanık yaşamak için tercih ettiği kahvenin, bu canlandırıcı desteğinin yanı sıra belleği güçlendirici özelliği olduğunu da açıkladılar.
ABD Baltimore’daki Johns Hopkins Üniversitesi, Krieger Sanat ve Bilim Akademisi’nde psikoloji ve beyin bilimleri yardımcı doçenti Michael Yassa ve ekibi, kafeinin insanlarda uzun dönemli hafıza üzerinde olumlu bir etkiye sahip olduğunu buldular. Nature Neuroscience dergisi tarafından yayınlanan araştırmaya göre, kafein tüketildikten sonraki en az 24 saat boyunca belirli anıları güçlendiriyor.
Michael Yassa, “Kafeinin zihni güçlendirici etkileri olduğunu her zaman biliyorduk ama anıları güçlendirme ve unutulmaya karşı dirençli kılma üzerindeki özel etkisi insanlarda daha önce ayrıntılı olarak hiç incelenmemişti,” dedi ve ekledi: “Unutmayı azaltmada kafeinin 24 saatten uzun süreli özel etkisini ilk kez raporluyoruz.”
Benzerleri ayrıştırmada etkili
Johns Hopkins araştırmacıları, gerçekleştirdikleri “çift kör” testinde , kafeinli ürünleri düzenli olarak tüketmeyen katılımcılara bir dizi imgeyi incelettiler. Plasebo ya da 200 miligram kafein tabletinden birini onlara sunarak, bir, üç ve 24 saat sonrasında çıkan sonuçları incelediler.
Sonraki gün, her iki grup da önceki günkü inceleme oturumundan imgeleri tanıma yetenekleri açısından test edildi. Testte, bazı görseller önceki günkülerle aynıydı, bazıları yeni yapılan ilavelerdi ve bazıları ise daha önce görülmüş öğelerle aynı olmasa da bunlara benziyordu. Kafein verilen grupta yer alan kişilerin diğer gruba göre, küçük değişiklikler yapılmış imgeleri aynı olarak nitelendirmek yerine “benzer” olarak tanımladı.
Araştırmacılar “örüntü ayrıştırma” denilen, beynin benzer olan fakat aynı olmayan öğeler arasındaki farkı tanıma yeteneğini daha derin bellekte tutma düzeyini yansıttığını belirttiler.
Yassa, “Eğer benzer öğeleri kullanmadan, standart bir tanıma belleği çalışması yürütseydik, kafeinin hafıza üzerine etkisi ile ilgili herhangi bir etki bulamayabilirdik.” dedi. “Fakat bu öğeleri kullanmak beynin örüntü ayrıştırma dediğimiz daha zor bir ayrım yapmasını gerektiriyor, ki bizim çalışmamızda bu kafeinle bu ayrıştırma yeteneğinin güçlendiği görülüyor.”
Uzun dönemli belleğe etkisi ilk kez ortaya çıktı
Şimdiye dek kafeinin uzun dönemli hafıza üzerindeki etkileri ayrıntılı olarak incelenmemişti. Yapılan birkaç çalışmada, genel fikir birliği kafeinin uzun dönemli hafıza üzerinde çok az etkisi olduğu ya da hiç olmadığı yönündeydi.
Bu araştırma önceki deneylerden farklı, çünkü katılımcılar kafein tabletlerini ancak imgeleri inceledikten ve ezberlemeye çalıştıktan sonra aldılar.
Michael Yassa bu farkı şu sözlerle özetledi: “Önceki çalışmaların neredeyse tümünde kafein katılımcılara test öncesinde verilmişti, bu nedenle bir güçlenme varsa da bunun kafeinin dikkat, uyanıklık, odak veya diğer faktörler üzerindeki etkisi nedeniyle olup olmadığı net değildi. Kafeini testten sonra vererek, tüm bu etkileri ortadan kaldırıyor ve bir güçlenme varsa bunun başka herhangi bir başka unsur değil hafıza nedeniyle olduğundan emin oluyoruz.”
Daniel Borota, Elizabeth Murray, Gizem Keceli, Allen Chang, Joseph M Watabe, Maria Ly, John P Toscano, Michael A Yassa. Post-study caffeine administration enhances memory consolidation in humans (Çalışma sonrası kafein verilişi insanlarda hafızanın kalıcılaşmasını güçlendirir). Nature Neuroscience, 2014
